Door Sytse Buursma

“Vogeltje, in de hal zo hoog, je liet wat vallen, bijna in mijn oog!
Ik ben een grote vent, ik zal er niet om liegen,
Maar ik ben o zo blij dat een koe nog niet kan vliegen!”

Dat is een spontane ingeving die je krijgt, als je tijdens al weer een ijsdag op zaterdag 11 februari ’12 rondloopt in de grote hal van Lori Landing met een cupje nectar in je hand en er zwermen meer dan 120 Lori’s van de blauwe bergen met een afgrijselijk kabaal rondom en boven je (dat die veelkleurige fraaie kromsnaveltjes er zelf op den duur niet doof van worden!).
Een dergelijke prettig verwarmde lokatie was tijdens de wandeling door Vogelpark Avifauna, evenals een paar andere kassen, een uitgelezen plek om dichter bij de vogels te komen (ze zitten soms op je hoofd), want buiten in het park was door kou, sneeuw en ijs niet zo heel veel vogelleven te bespeuren.
Ja, soms waren ze wel zichtbaar, zoals de uilen, arenden, sommige parkieten en een paar grotere soorten als helmkasuaris, nandoe, pelikaan en ook de watervogels, maar veel beweging zat er niet in.
De meeste vogelsoorten waren niet te zien en zaten verstopt in hun warme winterverblijven.
Of de Humboldtpinguïns nu zo gecharmeerd waren van sneeuw en ijs in hun overigens wel vorstvrije vijver zullen we wel nooit te weten komen want op vragen gaven ze geen antwoord.

Deze rondwandeling door het vogelpark was ingebouwd in het programma van het vogelsymposium 2012, georganiseerd (evenals dat van 2010) door Stichting De Harpij en Aviornis International Nederland.

In het grote zalengebouw Casa Havana, links van het grote Cuba gebied, waar ’s zomers in het brakwatermoeras vele flamingo’s, samen met rode ibissen en roze lepelaars te zien zijn, werd dit symposium gehouden en zo tussen 10 en 10.30 uur stroomden de bijna 200 bezoekers langs de registratie op dag 11 van de maand februari 2012.
Volgens gegevens uit het bijgeleverde programmaboekje^* waren er 139 inschrijvingen uit Nederland en 32 uit België en 82 leden van Aviornis tegen 61 leden van Stichting de Harpij.

In de lengte van de grote zaal waren de stoelen dwars geplaatst, met het uitzicht op een middenpodium, welke aan weerszijden was voorzien van een groot scherm, waarop door middel van beamers de gepresenteerde “plaatjes” voor iedere deelnemer goed waren te bekijken.
Om 10.45 uur opent Joost Lammers, curator van Avifauna het symposium en vermeld enkele bijzonderheden rondom het park, zoals de kweek met de zwartsnavelooievaar, jongen bij de helmcasuaris (uniek!) en de verandering van de organisatie van het park in een stichting met een nieuw logo per 1 januari 2012.

Als eerste spreker op dit vogelsymposium is Jurre Brenders, docent aan Groenhorst Barneveld en geeft o.a. praktijklessen volièrevogels.
In een uiteenzetting over de Werkgroep Ploceidae, waaronder wevers, wida’s en mussen en aanverwanten vallen, geeft hij aan wat de voornaamste doelen van de werkgroep zijn.
Naast het kweken, om zoveel mogelijk Ploceidae in gevangenschap in stand te houden is er het streven om talrijke gegevens vast te leggen, zodat ook anderen er wat mee kunnen bereiken.
Deze werkgroep onderzoekt vele zaken, probeert soorten zuiver te houden (sommige vrouwtje van weversoorten lijken heel erg op elkaar maar horen toch elk weer bij een andere soort), kijkt men naar soorten met monogamie en polygamie en of er combinatie van verschillende soorten in een volière mogelijk zijn, zonder dat er strubbelingen ontstaan.

Joost Lammers hield eveneens een interessante uiteenzetting, maar dan over de kweek en opfok van de zwartsnavelooievaars in Avifauna.
Dit is een bijzonder fenomeen, want het gaat helemaal  niet zo goed met deze vogelsoort en in het wild zijn er nog minder dan zo’n 2500 exemplaren!
Er is in het park veel onderzoek verricht naar deze vogels, zowel door middel van gedragsonderzoek als via observaties met camera’s en in de praktijk bleek dat handopfok helemaal niet zo moeilijk was (dat kon je zien tijdens een leuk filmpje, waarin twee jonge vogels al vrij snel zelf het voorgeschotelde voedsel uit een bakje visten).
Aangezien er in Europese dierentuinen (er zitten er slechts 29 in Europese parken, waarvan sommigen moederziel alleen) komen er mogelijk binnen niet al te lange termijn drie mannelijke vogels voor bloedverversing uit Japan.

Daaropvolgend vertelde Steven Vansteenkiste, curator vogels van de Zoo van Antwerpen een boeiend verhaal over de vele facetten van de kweekprogramma’s van verschillende hoenderachtigen.
De mooie pauwensoort uit Kongo kwam voorbij in hun fraai aangelegde volières en Steven kon niet nalaten ook foto’s te laten zien hoe deze Kongopauwen in de Zoo van Antwerpen naar het voorbijlopende publiek mogen kijken.
De spreker is tevens de stamboekhouder van deze soort met daarnaast hetzelfde van de Mexicaanse soldatenara.
In de uiterst levendige uiteenzetting waren ook een paar prachtige filmpje opgenomen van baltsende tragopanensoorten en als die vogelsoorten alle kopversierselen gaan opblazen en met vrolijke danspasjes hun partners benaderen in de hoop op een paring, ga je er wel even stil voor zitten!

Hierna volgde de uitstekend verzorgde lunch en daarbij ontstond dan gelijk de mogelijkheid eens van gedachten te wisselen met andere deelnemers.

Aansluitend volgde een lezing over ongediertebestrijding rond en in vogelverblijven door Joeke Nijboer, hoofd van de afdeling diervoeding van Diergaarde Blijdorp en coördinator van de plaagdierbestrijding.
In zijn uiteenzetting noemde deze spreker de vele facetten van de bestrijding, zowel van de kant van de wetten, betreffende verschillende toegelaten vergiften, als van de kant van de verschillende mogelijkheden, zoals lokmethoden en vallen, al of niet direkt dodend.
Niet alleen in het gebied van al of niet klappende vallen is er een groot scala aan methodes en mogelijkheden, ook in de richting van vergiften noemde de spreker een aantal varianten, die bij het effectief uitschakelen van plaagdieren kunnen helpen.
Het dusdanig veilig plaatsen van “rodenticiden” (knaagdierbestrijdingsmiddelen) op een manier dat andere dieren er niet bij kunnen, verdient alle aandacht.
Zijn belangrijkste aanbeveling was er ten allen tijde voor te zorgen, dat plaagdieren niet in vogelverblijven kunnen binnendringen.
“Voorkomen is beter dan genezen!”

Daaropvolgend legde Jan Harteman, o.a. docent aan Groenhorst Barneveld en hoofdbestuurslid van Aviornis International Nederland uit, hoe zijn zoektocht naar de Braziliaanse zaagbek in Brazilië, aan de hand van een groot aantal foto’s, was verlopen.
Dat er van deze vogelsoort al jarenlang weinig tot zeer weinig bekend was, dat je in hun leefgebied, door de zeer strenge militaire controle in Serra da Canastra, maar zeer moeizaam naar binnen kwam en dat het een holenbroeders is.
Het is wel een bijzondere vogelsoort, want naast de lobeend en de ekstergans is het een van de weinige watervogelsoorten, die zijn jongen vanuit de snavel voert.
Het leefgebied kan wel 6 tot 8 kilometer lang zijn aan weerskanten van een glashelder riviertje en ze kunnen zich zowel aan de bovenkant als ook aan de onderkant van een waterval bevinden.
Nou, ga dan maar eens zoeken, maar het is gelukt en er zijn foto’s van een koppel met een zestal jongen.
Langs een andere weg, het Recoveryproject, is er wettelijke toestemming gegeven om eieren te rapen, om die uiteindelijk in een broedmachine uit te laten komen.
Lang verhaal kort, vijf eieren, twee onbevrucht, drie uitgekomen, twee opgefokt, die uiteindelijk baziger zijn geworden dan de kuifzaagbekken, waarmee ze groot zijn geworden.
Dit is nog maar het begin van een langjarig trajekt, om de Braziliaanse zaagbek via een uitgekiend fokprogramma er op den duur bovenop te helpen.
Na een koffiepauze volgde dan dus de mogelijkheid tot een rondwandeling door het koude, bevroren en besneeuwde park.

Aansluitend nog een boeiende lezing door  Frank Verstappen, dierenarts en specialist voor vogels en bijzondere dieren, waarin de veterinaire aspecten in avicultuur aan de orde kwamen.
Deze in onder andere vogelziekten gespecialiseerde dierenarts bleef er op hameren, hoe belangrijk het vastleggen van gegevens was, hoe belangrijk quarantaine was en nog wel het allerbelangrijkste: “koop geen problemen”.
Waarmee hij maar wilde zeggen, dat het een zeer goede zaak is, als men weet hoe de voorgeschiedenis van de binnenkomende dieren is.
In dierentuinen en vogelparken zijn deze procedures en protocollen al aanwezig en voorgeschreven, maar bij particulieren vaak niet en gaat het veelal mis.
Liefhebbers van enge plaatjes als opengesneden vogels, bloederige uitwerpselen en inkijkjes in vogelkelen kwamen aan hun trekken, want de spreker wist het op serieuze en komisch wijze te brengen en schuwde ook het belang van het voortbestaan van zijn beroep niet.
Wilde je dat hij zijn baan hield, dan mocht men vooral onzorgvuldig doorgaan en zieke vogels creëren, want hij bestond er van!

Na deze uiteenzetting van Frank Verstappen, waaraan eigenlijk veel te snel een abrupt einde kwam in verband met de tijd, werd deze symposiumdag besloten met een dankwoord door de organisatoren aan alle sprekers, aan alle sponsoren en aan alle deelnemers en de hoop uitgesproken op een mogelijk net zo’n mooi derde vervolg over twee jaar.

Vervolgens was er nog een borrel met rond 17.30 uur een uitstekend verzorgd buffetdiner.

Mij is bijgebleven, dat uit een dergelijke gezellige bijeenkomst met dierentuinmedewerkers en Aviornisleden op den duur op prettige informele wijze een steeds betere samenwerking tussen beide groeperingen zal kunnen ontstaan, waardoor kennis en ervaring breder kan worden uitgewisseld en daarmee raakt dan de periode, dat men steeds “het wiel opnieuw moet uitvinden”, voorbij.

* De cijfers in het programmaboekje zijn samengesteld voordat het totale aantal deelnemers bekend was. Dat aantal is dus uiteindelijk nog hoger geworden.

Nog meer foto's zijn te vinden op deze Facebook-pagina.