Roodhalsgans

Branta ruficollis (Pallas, 1769)

Tekst door Jaap Korten

Verspreidingsgebied
Azië en Noordoost Europa. Broedgebieden in Siberië en Rusland. Overwinteringgebieden bij de Kaspische Zee en de Westkust van de Zwarte Zee, met name in Roemenië en Bulgarije. Winter dwaalgast in West Europa.

Leefgebied
De roodhalsgans is een trekvogel en broedt in Siberië en Rusland, vaak in kolonies bovenop kliffen, op schiereilanden, moerassen, rivierdelta’s en op de Arctische toendra’s.
Een groot gedeelte van de wereldpopulatie overwintert in Roemenië en Bulgarije op graslanden bij de Kaspische Zee en de Westkust van de Zwarte Zee. Wordt in Nederland soms als winterdwaalgast waargenomen.

Beschrijving
De roodhalsgans is een relatief kleine, maar kleurrijke en sierlijke gans met opvallende tekening.
Gent en vrouwtje zien er het gehele jaar hetzelfde uit. Er is dus geen eclipskleed gedurende de ruiperiode. Het vrouwtje is vaak iets kleiner en heeft soms een wat kleinere wangvlek.
De borst heeft een prachtige roestbruine kleur, evenals de wangvlek, die omgeven is door een witte ring met witte halsstreep.
Het lichaam is zwart met brede witte flankstreep, witte stuit en smalle witte borststreep. Kruin en nek zijn zwart, met zwarte verticale band over het oog. Kleine, korte zwarte snavel met witte vlek. Poten zijn zwart.

Ondersoorten/varianten
Geen ondersoorten, er zijn inmiddels in gevangenschap wel kleurvarianten zoals blond en zilver.

Lengte en Gewicht
Lengte: 53 - 56 cm.
Gewicht: gent +/- 1,4 kg, vrouwtje +/- 1,1 kg.

Levensverwachting
Kunnen vrij oud worden, zo’n 15 tot 20 jaar.

Huisvesting
Roodhalsganzen zijn geschikt voor een relatief kleine vijver, maar wel met een groot grasperk. Ze kunnen paarsgewijs in een gemengde collectie gehouden worden of bij voldoende ruimte met meerdere paren. Liever niet met andere agressievere ganzensoorten en niet met te kleine eendensoorten.

Opmerkingen
Roodhalsganzen zijn in beschermde omgeving gemakkelijk te houden. Ze zijn winterhard, zeker wanneer de vijver ijsvrij wordt gehouden. Ze zijn tam, hebben een prettig karakter en een fraai uiterlijk. Tijdens de broedtijd zijn roodhalsganzen luidruchtiger, ook s’nachts. En wat agressiever naar andere watervogels. De gent laat in die periode een hoge scherpe ‘kie-kwie’ schreeuw horen. En als er ‘onraad’ is een sissend geluid om bij confrontaties te imponeren.

Kweek
Monogame paarvorming. Zijn geslachtsrijp tussen 2 en 3 jaar. Het zijn grondbroeders en maken een zelfgebouwd nest van stro en takjes, liefst onder struik met open uitzicht. Legsel bestaat uit 4-8 eieren, meestal crème kleurig. De eieren worden door het vrouwtje uitgebroed. De gent houdt de wacht. Broedduur: 24-25 dagen.

Ringmaat 12 mm.

Voedsel
Meest gebruikte voedingsmiddelen in de praktijk bv. 80% totaalvoeder korrel voor Watervogels, 10% gras/groente, 10% granen:

Voedsel afgeschermd aanbieden. Vers zwemwater, altijd beschikbaar, dat ook gedronken wordt.

Bij voorkeur groot grasperk om te grazen, anders regelmatig (dagelijks) wat gemaaid gras of groente.

Status
De situatie in de broedgebieden lijkt redelijk stabiel, maar vanwege de geïsoleerde ligging zijn betrouwbare tellingen niet voorhanden. De aantallen overwinterende roodhalsganzen zijn laag, daardoor geeft de Rode Lijst van de IUCN als status: kwetsbaar.

Wetgeving
In Nederland beschermde soort volgens artikel 3 van de Flora- en Fauna wet. Staat op Bijlage 1 van de EU-vogelrichtlijn. Nakweek in beschermd milieu dient te worden aangetoond. Een vaste voetring is niet verplicht, maar wel sterk aan te bevelen. Want het is het beste bewijs dat de vogel gekweekt is. Anders dient de herkomst van het ouderpaar bekend en aantoonbaar te zijn.

Literatuur
- Watervogels houden…’t is een hobby!, 2003 – Liliane De Boeck-Pauchet
- Handbook of the birds of the World, vol. 1 Ostrich to Ducks, 1992 – del Hoyo et al.
- Die Entenvogel der Welt, 1999 – Hartmut Kolbe
- http://www.harteman.nl/omnibus