zaterdag 07 november 2020

Hoog pathogene vogelgriep bij wilde vogels, commercieel pluimvee en hobbyvogels

7 november 2020 | Dinsdag 20 oktober toonde Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) hoog pathogene H5N8 vogelgriep aan in twee dode knobbelzwanen uit de omgeving van Kockengen. Dit was het eerste geval van vogelgriep in Nederland in 2020. Daarna zijn er verschillende uitbraken bijgekomen bij wilde vogels, commercieel gehouden pluimvee en hobbyvogels. Dit heeft landelijke maatregelen zoals een afschermplicht tot gevolg.

Diverse wilde vogels met vogelgriep

De eerste twee ingezonden zwanen maakten deel uit van een groepje van zes zwanen die dood werden gevonden in het groene hart van Nederland. Sindsdien toonde WBVR hoog pathogene vogelgriep (Hoog Pathogene Aviaire Influenza, HPAI) van het type H5N8 aan in dode wilde vogels die werden gevonden in de provincies Utrecht, Noord-Holland, Noord-Brabant en Friesland. Het betrof verschillende vogelsoorten, zoals knobbelzwaan, grauwe gans, brandgans en smient. Er werden ook opvallend veel andere dode vogels aangetroffen zoals meeuwen, steltlopers en roofvogels. Op het moment van schrijven (6/11) lopen er nog diverse onderzoeken.

H5N8 virus en de vogeltrek

In augustus werd H5N8 virus aangetoond in dode knobbelzwanen in West-Rusland, daarna ook in diverse eenden. Vervolgens werd het virus in september aangetoond in dode wilde vogels in Kazachstan. In oktober werd H5N8 virus gedetecteerd in zwanen in een dierentuin in Israël. Wilde trekvogels kunnen het virus vanuit deze gebieden meebrengen naar Europa tijdens hun migratie in de herfst. Het is opvallend dat het H5N8 virus werd aangetoond in dode zwanen in Rusland, Israël, en nu ook Nederland. Mogelijk zijn zwanen erg gevoelig voor dit specifieke virus, dit zal onderzocht worden. Het is bekend dat de populaties wilde knobbelzwanen in Rusland niet naar Europa trekken om te overwinteren. Waarschijnlijk is het virus dus door andere vogelsoorten in Nederland geïntroduceerd, waarna lokale vogelpopulaties besmet zijn geraakt.

Hoe herken ik of mijn vogels zijn besmet met het H5N8-vogelgriepvirus?

Als uw vogels zijn besmet met het H5N8-vogelgriepvirus worden de dieren erg ziek, zij krijgen luchtwegproblemen en worden erg sloom. Vaak gaan de vogels snel dood aan HPAI. Heeft u het idee dat uw vogels ziek zijn? Neem dan contact op met uw eigen dierenarts. Als uw dierenarts denkt aan hoogpathogene vogelgriep moet deze dat melden bij de NVWA.

Wat moet ik doen als ik een dode wilde vogel vind?

Raak dode vogels niet aan.

·        Vindt u 1 of 2 dode wilde (water)vogels? Meld dit dan bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) aan de hand van het schema van DWHC. https://www.dwhc.nl/meldingsformulier

·        Vindt u 3 of meer dode eenden, zwanen of ganzen of meer dan 20 andere dode vogels op 1 plek? Meld dit dan bij het Landelijk meldpunt dierziekten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dit kan via het telefoonnummer 045 – 546 31 88.

Toelichting "Afschermplicht" n.a.v. maatregelen vogelgriep

Naar aanleiding van de uitbraak van vogelgriep in Nederland, heeft het Ministerie van LNV maatregelen afgekondigd, waaronder het afschermen van hobbypluimvee. Aviornis wil graag een toelichting geven over wat bedoeld wordt met de afschermplicht. Het Ministerie van LNV heeft hierover een heldere omschrijving gegeven in het Beleidsdraaiboek Aviaire influenza, in paragraaf 8.13.

8.13 AFSCHERMPLICHT
De afschermplicht betekent dat het gehouden pluimvee en/of andere gehouden vogels zodanig afgeschermd moeten worden dat ze niet in direct contact kunnen komen met wilde vogels, de uitwerpselen van wilde vogels, met gevogelte van naastgelegen houderijen, met ander vee en/of huisdieren die op het bedrijf aanwezig zijn of met bezoekers.

De afschermplicht kan ingesteld worden om het risico op insleep van AI vanuit wilde vogels te verkleinen (bijvoorbeeld wanneer er een HPAI besmette wilde vogel is aangetroffen in Europa en er trekbewegingen van wilde vogels vanuit dit gebied richting Nederland zijn) of om het risico op verspreiding tussen bedrijven via onder andere wilde vogels te minimaliseren.

De afschermplicht betekent dat commercieel gehouden pluimvee naar binnen moet. Een uitzondering wordt gemaakt voor watervogels en loopvogels. Voor watervogels en loopvogels die normaliter buiten worden gehouden, kan het naar binnen brengen leiden tot dusdanige welzijnsproblemen dat de maatregel buitenproportioneel is. Waar mogelijk probeert de houder in dat geval met andere maatregelen contact met wilde vogels etcetera te voorkomen.

Voor hobbyhouders geldt geen generieke maatregel, maar is meer maatwerk vereist, vanwege de grote diversiteit in type vogels en manier van houden. Gehouden vogels die vanuit hobby, sport, schadebeheer of om andere redenen rondvliegen (en daarbij in direct contact met wilde vogels of in de buurt van pluimveebedrijven kunnen komen) en hoenderachtigen (waar de welzijnsimpact van ophokken acceptabel wordt geacht) moeten in elk geval tijdens de standstill voor pluimveevervoer binnen hun hok en/of volière blijven.

Voor alle andere categorieën hobbymatig gehouden vogels, waaronder watervogels, probeert de houder met andere maatregelen contact met wilde vogels etcetera te voorkomen. Dit is mede in het belang van de houder zelf, aangezien hij op die manier de kans dat zijn dieren besmet raken verkleint.

Voor hobbymatig gehouden pluimvee en vogels kan, rekening houdend met het dierenwelzijn en op basis van een risico-inschatting, worden besloten de afschermplicht te versoepelen of aan te passen. De afschermplicht is een maatregel die in de beschermings- en toezichtsgebieden (bt-gebieden) tot het eind van de uitbraak van kracht blijft.

Actuele informatie vindt u op www.aviornis.nl en www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/vogelgriep