Sfeer

Deel 27, december 2010

         Elk jaar, zo halverwege de maand november, komt er wat sfeer in Nederland.
Dat is natuurlijk prettig, want de winter blinkt niet uit in het uitbundig kleuren van de omgeving, tenzij het af en toe wit is.
De sfeer wordt gebracht door evenementen, hoogtepunten tegen het einde van het jaar.
         We beginnen meestal met het feest van Sinterklaas.
Ik schrijf met opzet “meestal”, want tegenwoordig liggen, vér voordat de Goedheiligman in Nederland een voet aan wal heeft gezet, de gekleurde kerstballen al in de winkels en de tuincentra maken er al helemaal een potje van.
Die beginnen nog eerder.
Bouwmarkten kunnen er ook wat van, die roepen in de folders: ”De verkoop van kunstkerstbomen begint dit jaar op 4 december”.
Hoe langer de verkooptijd en hoe meer er verkocht wordt, des te beter is het voor de middenstand.
Ik snap het wel, kerstsfeer is handel en pepernoten in september ook, maar het is zo flauw!
         Sinterklaas komt dan half november ergens in Nederland aan.
Dat wordt groots gevierd en is in een zeer uitgebreide reportage op de televisie te bewonderen.
Als dan deze kindervriend ook nog, nadat hij van de boot is gestapt, recht in de camera roept, dat het hele Nederlandse volk vanaf dat moment ‘s avonds de schoen mag zetten, is de eerste warme wintersfeer een feit geworden.
Via allerlei toestanden als “het Sinterklaasjournaal”en  “het grote Sinterklaasfeest” wordt het jaarlijkse sprookje wat aangedikt, maar uiteindelijk exact tot aan 6 december, want dan is deze langharige, oude, wijze en grijze man  plotsklaps spoorloos verdwenen.
Intussen hebben we wel kunnen genieten van allerlei lekkernijen rondom dit kinderfeest, zoals bijvoorbeeld speculaas, pepernoten, marsepein, banketstaaf, borstplaat en chokoladeletters. 
         Nauwelijks zijn hielen gelicht hebbende, komt de kerst de winkels in.
Maar die kan er ook best wel gelegen hebben, terwijl de Sint er nog was.
Het loopt tegenwoordig al aardig door elkaar, het zou op termijn zo maar kunnen dat er eerst kerst komt (verkoopt beter) dan even Sinterklaas (verkoopt ook wel maar iets minder) en dan weer de kerst ( tot bijna aan het jaareinde, vanwege de goede verkoopcijfers).
         Praat mij niet van de kerstman, want die is on-Nederlands.
Die is er nooit geweest, maar de laatste jaren ingevoerd vanuit Amerika en de oosterburen.
Want dat lijkt zo leuk in de etalages en genereert meer omzet in de winkels.
De, met veel lichtjes, versierde huizen is ook een modeverschijnsel uit het land aan de andere kant van de oceaan.
Maar ja, al dat kerstgedoe geeft natuurlijk wel sfeer aan de koude laatste maand van het jaar.
Want daar gaat het om, een sfeer creëren.
Misschien hebben we het niet direkt in de gaten, maar met het versturen van kerstkaarten over en weer roepen we ook een bepaalde sfeer op.
Ik stuur jou een kaart, jij verzend er een naar mij.
We zien elkaar het hele jaar niet, maar eens per jaar denken we aan elkaar,(nee hoor, ze staan gewoon in het kerstkaartenlijstje) met een kaartje.
Een kerstkaart, in een specifieke kerststijl en kerstsfeer.
Met kerstboom, kerstgroen, kerstballen, met sneeuwfoto of met een tekening van besneeuwde takken, met daarop 2 of 3 roodborstjes.
Dat, beste mensen, kan helemaal niet en is een blunder van de kerstkaarttekenaar; weet hij veel!
Roodborstjes hebben een gloeiende hekel aan een soortgenoot, zeker in de winter en zul je dus altijd alléén zien, bij meer vechten ze elkaar de kerstkaart af!
Zie je er desondanks toch meer dan één, dan is dat dus goed fout!
Maar het kan echter tegenwoordig nog erger.
Er zijn al kaarten en plaatjes in winter-, en kerstsfeer gesignaleerd, waarop een ander, iets groter vogeltje is te zien, geheel rood met een zwart maskertje en voorzien van een kuifje.
De rode kardinaal (cardinalis cardinalis) komt echter helemaal niet in Nederland in het wild voor, maar sfeervolle wintertekeningen en/of foto’s met een dergelijke vogel (soms zelfs met een koppeltje) komen allemaal uit Amerika.
Wel héél erg on-Nederlands dus en als we niet uitkijken zijn dergelijke plaatjes over een paar jaar ook hier gemeen goed geworden. 
         Als dan de kerst is geweest en het jaar ten einde loopt, is er nog de sfeer van het oude jaar, het feest van “oud en nieuw”.
Al jarenlang zijn rondom deze dagen tradities, zoals midwinterhoorn blazen, de oliebollen en de appelflappen.
Er zijn ook gebruiken en gewoontes, die echter in de loop van de tijd langzaam zijn versleten en verdwenen.
Eentje is weer hevig terug van weggeweest: het schieten met carbid.
Heel vroeger, toen er nog geen “consumentenvuurwerk” was, zoals nu, werden de kwade geesten aan het einde van het jaar door veel kabaal weggejaagd en men hoopte daarmee te kunnen beginnen aan een nieuw, “schoon” jaar zonder boze toestanden.
Nu het “knalvuurwerk” qua geluid niets meer voorstelt, komt de oude traditie weer naar voren, want dit gebruikte materiaal knalt buitengewoon heftig!
Dat geeft weer sfeer aan oudejaarsavond en daarna, als de klok twaalf slagen heeft gedaan, gaat massaal in Nederland weer voor miljoenen aan vuurpijlen en ander “moois” de lucht in voor de sfeer!

Ik wens u een warme, sfeervolle wintermaand met fijne feestdagen, een leuk einde van het oude jaar en een goed begin van het nieuwe!

Bart Smit

Veertjes is een regelmatige bijdrage op de website van Aviornis Nederland.

De column geeft niet noodzakelijk de officiële mening van Aviornis weer.