Natuurbroed

Deel 33, juni 2011

          "Natuurbroed", kennen we dit woord? Weet een leek wat dit woord betekent? Ik denk het niet. Vogelhouders weten wel degelijk wat er wordt bedoeld, maar een buitenstaander kent hooguit misschien termen als: “visbroed en addergebroed”.
         Hoe leggen we het woord natuurbroed dan uit aan iemand die geen kenner is?
“Natuurbroed is het compleet laten opgroeien van jonge vogels vanaf het uitbroeden van de eieren tot aan de bijna volwassen vogels door de biologisch moedervogel”.
Precies zoals het buiten onze perken, vijvers en volières in de vrije natuur ook plaats vindt. 
         Van een heleboel vogelsoorten, door leden binnen onze vereniging gehouden, zijn de kuikens doorgaans nestvlieders.
Ze kunnen zich, niet lang nadat ze uit het ei gerold zijn, veelal heel goed zelfstandig redden.
De moedervogel zorgt voor warmte en bescherming en leidt ze naar de beste plekjes voor het vinden van geschikt voedsel gedurende de eerste levensweken.
         Het leest zo simpel hè, als je dat zo opschrijft, maar in de vrij wildbaan gaat het daar dan ook al vaak helemaal mis.
Te koud, te nat, te weinig gemakkelijk bereikbaar voedsel en te veel predatoren zorgen voor slechte resultaten.
Daar is het een en ander ingecalculeerd, want er zijn vaak genoeg kuikens.
Het vrouwtje van de wilde eend bijvoorbeeld, kan met gemak 12 eieren uitbroeden en kuikens warm houden, maar zijn we een week verder, dan blijken er van het hele stel soms nog slechts enkelen over te zijn.
Persoonlijk vind ik dat verspilling van energie, maar in de natuur heet dat anders: “de ene zijn dood is de ander zijn brood” of  omgekeerd.
         Nu zijn er enthousiaste mensen die dwepen bij natuurbroed.
“Het is toch het beste en mooiste wat er is?”of  “Het is de natuur !!”
Het beste weet ik niet, het mooiste misschien wel.
Echter, er hoeft maar een kink in de kabel te komen, een storing in het gehele traject en alle goede bedoelingen ten spijt, er blijft van het zorgvuldig uitgebroede grut weinig of niets over.
Dat…. noem ik dan als liefhebber wederom verspilling!
OK, buiten onze perken gaat veel mis, maar binnen onze perken moet het binnen de perken blijven!
Als u als lid van Aviornis jonge vogels probeert groot te krijgen en u kunt niet aan alle basisvoorwaarden voor natuurbroed voldoen, doe het dan niet.
Eén van de essenties van onze liefhebberij, de kuikens, zijn naar mijn mening gevoelsmatig veel te kostbaar om ze in gevangenschap te verspillen.
         Een term, die  je zo nu en dan  te horen krijgt : “bij natuurbroed krijg je meestal wat minder kuikens groot, maar ze zijn wel sterker” is volledig uit de lucht gegrepen en niet meer dan gebakken lucht.
Men speelt daarbij voor Klaas Vaak en strooit zichzelf flink wat zand in de ogen om het verminderde resultaat goed te praten.
Hoezo sterker? Sterker dan wat? Is er vergelijkingsmateriaal?
Ooit wel eens een natuurbroed roodschoudertaling 100 kilogram zien optillen?
Ooit wel eens een natuurbroed Chinese dwergkwartel een partijtje vrij worstelen van een zilverfazant zien winnen, of een buffelkop zien winnen bij het boksen tegen een echte buffel?
         Overgebleven kuikens van natuurbroed zijn niet sterker, ze hebben gewoon meer geluk gehad.
Ga maar na.
Een moedervogel, die, tijdens een nachtelijke hoosbui met fors dalenden temperatuur, met kleine jongen onder haar vleugels een eind naar rechts opschuift en daarbij een aantal links laat liggen.
Als die dan van louter afkoeling ellendig omkomen is het niet de schuld van de moedervogel, maar wel van de eigenaar.
Dergelijke situaties zijn in de vrije natuur helaas niet te voorkomen (daar hebben ze vaak geen afdakjes), maar in gevangenschap wel.
Als men dan de volgende morgen, na het onweer, een aantal levenloze kleutervogeltjes uit de ren mag verwijderen kan men slechts zichzelf wat verwijten en niet de vogel.
         Als u niet aan alle criteria voor succesvol natuurbroed kunt voldoen, overweeg dan om het nooit meer te doen en over te gaan op een andere methode.
Ook daar kan natuurlijk nog veel mis gaan, maar dat is dan te wijten aan de onkunde van de fokker.
Het nageslacht van uw zorgvuldig uitgekozen vogels (de kroon op uw liefhebberswerk) is beslist meer waard dan om nutteloos verspild te worden.
U bent deze liefhebberij toch heus niet begonnen om jaar na jaar telkens weer een aantal dode vogeltjes in de afvalcontainer te moeten dumpen?
Dat dacht ik dus niet!

Bart Smit

Veertjes is een regelmatige bijdrage op de website van Aviornis Nederland. De column geeft niet noodzakelijk de officiële mening van Aviornis weer.