dinsdag 08 september 2009

Verslag van Jong Aviornis in Diergaarde Blijdorp

De deelnemers krijgen uitleg door Harald Schmidt

Jonge Zeekoeten

Het grote haaienbassin

Kemphaan

Zwarte stern

Jonge Toko toekan

Olifanten training

Gewone jaarvogel

Papoea jaarvogel tijdens de show

En toen was het tijd om te slapen!

Voor veel jeugdleden was het vroeg opstaan om op tijd in Rotterdam te zijn. Maar niet alleen voor de meiden en jongens, ook hun chauffeurs waren al vroeg wakker. Natuurlijk waren de 24 deelnemers uit Vlaanderen en Nederland ruim op tijd aanwezig bij de ingang van Diergaarde Blijdorp.

Zondag 6 september beloofde een warme en zonnige dag te worden, maar het begon toch nogal bewolkt. Gelukkig zat de stemming er al goed in bij de ingang. Iedereen had veel zin in de dag. We kregen van het dierenpark ook een flinke korting op de entree en de parkeerkaarten werden ons zelfs gratis aangeboden, een mooie meevaller voor de chauffeurs dus!

Om 10.00u precies kwam Harald Schmidt ons ophalen bij de ingang. Harald is curator vogels en hij zou ons rondleiden langs de mooiste vogelplekjes in het park. En dat zijn er nogal wat, bleek toen we eenmaal begonnen aan de wandeling.

Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar nog voordat we bij het eerste vogelverblijf waren, waren we al iemand kwijtgeraakt. Of eigenlijk was hij ons kwijtgeraakt, want hij stond nog met volle teugen van de karpers bij de ingang te genieten. Nadat we weer waren herenigd zagen we de eerste vogels in de biotoopvolière Bass Rock, vernoemd naar een hoog uitstekend rotseiland ten oosten van de Schotse kust. Door de grote ruiten zagen we eiders, papegaaiduikers, zeekoeten en drieteenmeeuwen. Bass Rock is gelijk de toegang naar het aquariumcomplex van Blijdorp, het Oceanium. Maar pas nadat we de vogels goed hadden bekeken, stapten we het Oceanium binnen.

Harald leidde ons via een afgesloten deur naar een ruimte waar bassins staan om koralen te kweken. Hier worden koralen op een kunstmatige bodem vermenigvuldigd. In dierentuinen worden koralen vaak gestekt, waardoor genetische verarming kan optreden. Daarom onderzoekt Blijdorp ook hoe seksuele voortplanting van de koralen gestimuleerd kan worden. Een interessant, maar technisch verhaal. We liepen verder langs de enorme filter- en pompinstallaties. Niet alleen het zeewater van de aquaria wordt gefilterd, ook het zwemwater van de zeevogels wordt gefilterd, want ook hierin zwemmen verschillende vissoorten. Het gangenstelsel leidt ons (trap op, trap af) naar een interessante ruimte voor vogelliefhebbers. Vol bewondering keek iedereen naar de twee jonge Zeekoetjes in hun opfokbak. Achter een andere deur zaten nog vier oudere Zeekoeten, bijna klaar om in de kolonie geplaatst te worden. Wat een mooi kweekresultaat! Na de jonge zeekoeten kregen we een bijzondere blik op het enorme haaienbassin. Terwijl het publiek via een tunnel de haaien onder water kon bekijken, konden wij van bovenaf de grote waterplas zien. Door de uitleg van Harald erbij, werd het ons duidelijk dat de verzorging van de haaien nog niet zo simpel is. Naast de haaien leven er namelijk ook nog zeeschildpadden, barracuda’s, roggen en een gigantische school valse haringen (ongeveer 800 stuks!!) in het bassin. En alles lijkt aardig in balans te leven met elkaar. Heel bijzonder! Het laatste dierenverblijf wat we in het Oceanium backstage bekeken, was dat van de Pinguïns. De gevoelige Koningspinguïns lieten zich goed bekijken vanuit een soort VIP-ruimte. Sinds kort leven er in deze groep ook Ezelspinguïns, die voor wat meer beweging in het water zorgen (de Koningspinguïns zwemmen blijkbaar wat minder graag in gevangenschap). De kweek van Koningspinguïns schijnt nog niet zo gemakkelijk te zijn. De meeste uit Amerika afkomstige dieren zijn met de hand grootgebracht, waardoor ze een stukje natuurlijk gedrag lijken te missen. Bovendien is de geslachtsverhouding in gevangenschap erg scheef (veel meer mannen dan vrouwen). Er zijn aanwijzingen gevonden dat bij verschillende vogelsoorten deze scheve geslachtsverhouding wordt veroorzaakt door een te rijke voeding. De pinguïns in Blijdorp worden dan ook wat schraler gevoerd dan normaal, in de hoop dat er in de toekomst wat meer vrouwen dan mannen worden geboren. De toekomst zal het uitwijzen…

Nadat we het Oceanium hadden bekeken, liepen we langs de Zuid-Amerikaanse volière. De volière is in twee delen gesplitst: rechts leven Kuifserièma’s, blauwgele ara’s, geelvleugelara’s, Roodschoudertalingen en Bahama pijlstaarten en (tijdelijk) Kuifhoenderkoeten. Deze laatste vogels verhuizen zeer binnenkort naar Artis. In het linker deel van de volière wonen ook Kuifhoenderkoeten, dezelfde  eenden, maar ook een mooie kolonie Rode ibissen. In het binnenverblijf (zichtbaar voor publiek) waren enkele ibisnesten te zien met verschillende kuikens. Een groot voordeel dat ze binnen broeden, want Rode ibiskuikens hebben nogal snel te lijden van de Hollandse regenbuien.

Om 11.00u (ja we zijn pas een uur verder!) begint de Vrije Vlucht Voorstelling, een vogeldemonstratie waarin mooie vogelsoorten voorbij komen. We zien hier blauwgele ara’s, een geelvleugelara, een kuifserièma, zwavelborsttoekan, rosé kaketoes, een europese oehoe, konijnuiltje, Papua jaarvogel, bergcaracara, kapgieren en een groep Zwarte wouwen. Tijdens de half uur durende demonstratie vlogen de vogels vaak rakelings over je heen. En dan is een Papua jaarvogel ineens wel heel erg groot!

Na de Vrije Vlucht Voorstelling heeft Harald ons even verlaten, zodat we op ons gemak het Oceanium aan de andere kant van het glas konden bekijken. We liepen langs en onder de enorme aquaria, maar we passeerden ook verblijven van reptielen, vogels (konijnuiltje, renkoekoek, toko toekan) en zeezoogdieren zoals zeeleeuwen en zeeotters.

Rond 12.30u was het tijd om te lunchen. Via het Arctische themagebied (ijsberen, sneeuwuilen, poolvossen en steller’s zeearenden) liepen we via de spoortunnel naar de andere zijde van het dierenpark om ergens iets te eten. We vonden er de Koedoekraam,  waar we voor een frietje, kroket of andere (on)gezonde snack kozen. Zo rond 13.15u kwam Harald ons weer ophalen om de rondleiding te vervolgen.

Vlakbij de Koedoekraam is de locatie waar binnenkort wordt begonnen met de bouw van een nieuwe volière. Hierin zullen gieren, maraboes en hoornraven komen. Een leuk detail is dat ons speciale entreegeld wordt geschonken aan de Stichting Vrienden van Blijdorp, welke deze nieuwe volière zal financieren. Jong Aviornis heeft dus ook een steentje bijgedragen aan de bouw van dit toekomstige vogelverblijf! Iets om trots op te zijn, dus we zullen binnenkort nog eens terug moeten komen om het resultaat te bekijken!

We passeerden een mooie volière met Grote Textorwevers. Zo’n 70 vogels waren druk bezig met het weven van nesten of het grootbrengen van de aanwezige jongen. Dit jaar waren er al bijna 20 jongen uitgevlogen, een mooi resultaat. In het begin van het seizoen waren er enkele nesten geplunderd door de ook aanwezige Grauwe buulbuuls, dus deze zijn daarna verplaatst. Jammer genoeg worden er, net als bij de Koningspinguïns, bijzonder veel mannetjes geboren. Dit jaar zal het overschot aan mannelijke wevers worden uitgevangen, zodat de geslachtsverhouding weer ongeveer gelijk zal zijn voor volgend jaar.

Via de recent geopende Afrikaanse savanne stapten we de Krokodillenrivier binnen. Naast de Nijlkrokodillen leven in deze tropische kas ook Klipdassen, landschildpadden, stekelvarkens en… het mooiste van alles: Karmijnrode bijeneters. Helaas gaat het met deze mooie vogels op het moment niet zo goed. Nadat ze de eerste twee jaar in een grote volière hebben geleefd én gebroed, zijn ze verhuisd naar de nieuwe kas. De broedwand die ze buiten verkozen is binnen van hetzelfde materiaal nagebouwd, maar deze werd niet geaccepteerd door de vogels. Daarom begonnen ze spontaan met het graven van gaten in de bloembakken aan de andere kant van de kas. De tuinaarde van deze bloembakken was duidelijk niet geschikt om in te nestelen, want diverse nesten stortten in met alle vervelende gevolgen vandien. De karmijnrode bijeneters zullen dus binnenkort verhuizen naar een ander verblijf.

Direct na de Krokodillenrivier stapten we de trekvogelvolière binnen. Deze bestaat uit twee delen, namelijk een deel voor Zuid-Europese vogels en een deel voor typisch Hollandse vogels. In Zuid-Europa zagen we een mooie groep Zwarte ibissen en Europese lepelaars. De lepelaars hebben er dit jaar voor het eerst gebroed! De oplettende bezoeker kon er Scharrelaars waarnemen, maar voor alle anderen waren er genoeg andere vogels te zien zoals Marmertalingen en Witkopeenden. Via een mooie vogelkijkhut liepen we het Hollandse weidegebied in. Tal van steltvogeltjes vlogen er in het rond. Kluten, tureluurs, wulpen, kemphanen, kieviten, grutto’s… er vloog zelfs een jonge Zwarte stern rond! Diergaarde Blijdorp heeft ontheffing van het ministerie van LNV gekregen om gewonde sterns op te vangen die tijdens ringonderzoek worden gevangen. De groep sterntjes zal dus vast nog wat uitbreiden in de toekomst. Naast de steltvogels zwemmen er ook watervogels in de slootjes zoals smienten, zomertalingen en slobeenden. Bijna alle soorten stelt- en watervogels hadden er dit jaar voor nageslacht gezorgd! Er werden door de deelnemers veel vragen gesteld over de huisvesting en verzorging van de vogels en Harald gaf overal duidelijk antwoord op.

We liepen verder naar wat grotere steltvogels, namelijk de Grote flamingo’s bij de oude ingang van het park. Naast de flamingo’s leven hier ook nog ooievaars, zomertalingen, eidereenden en slobeenden. De kolonie flamingo’s is enkele jaren geleden helemaal opnieuw samengesteld door vogels uit verschillende parken samen te voegen. De eerder aanwezige Caribische flamingo’s zijn daarvoor naar Vogelpark Avifauna verhuist om te voorkomen dat ze zouden kruisen met de Grote flamingo’s. Door deze veranderingen hebben de flamingo’s al enkele jaren niet meer gekweekt, maar dit jaar was er weer voor het eerst een nest gemaakt! Alle hoop is dus gevestigd op volgend jaar.

Na de flamingo’s bracht Harald ons weer achter de schermen, waar we in de opfokruimte enkele Australische grielen konden bekijken en een nieuwe Toko toekan man. Toko toekans worden maar mondjesmaat gekweekt in dierentuinen, maar Blijdorp is (naast Londen) erg succesvol! Maar liefst 14 Toko’s werden er dit jaar gekweekt! Omdat veel toekans in dierentuinen aan elkaar verwant zijn, is de nieuwe mannelijke toekan een welkome aanvulling voor de groep in Blijdorp. Hij komt uit Ouwehands Dierenpark (daar was het vrouwtje overleden) en is afkomstig uit het wild, belangrijk dus voor vers bloed.

De jonge toekans zijn met de hand groot gebracht. Normaal zou natuurbroed erg gewenst zijn, maar omdat de kweek niet altijd zo vlot verloopt, is handopfok een efficiënte manier om een gezond bestand op te bouwen. Acht van de jonge toekans waren inmiddels samen gehuisvest in een volière in de Victoriaserre. Hier leren ze zelfstandiger te worden. De vogels zijn nog steeds erg aanhankelijk, dat was duidelijk te zien als je dichter bij de kooi ging staan. De bordjes “raak de vogels niet aan” werden misschien iets teveel over het hoofd gezien, maar ja… het is ook wel erg verleidelijk om zo’n vogel van dichtbij te kunnen zien. In de Vicoriaserre zijn verder nog veel andere tropische vogels gehuisvest. Zo zagen we er Roul Rouls, Zwartnekvruchtenduiven, Groene oropendola’s, Hyacintara’s, buulbuuls, manenduiven, Germain’s pauwfazanten, Middelbeo’s, Australische grielen, toekans, neushoornvogels en diverse spreeuwensoorten. Met name de Zwartnekvruchtenduiven in Blijdorp doen het erg goed, want met enkele koppels voor en achter de schermen worden ieder jaar mooie aantallen jongen gekweekt.

Het toetje van deze dag was een backstage bezoek aan de olifantenkudde. Harald kon ons verrassen met een kijkje in de stal in het gebouw Taman Indah. Twee olifantenverzorgers hebben ons buiten het een en ander verteld over de verzorging, fokkerij en training van de olifanten. Een kleine demonstratie van de zogenaamde target-training toonde aan dat je zelfs een volwassen olifantenstier prima kunt trainen om “pootje te geven” voor de maandelijkse pedicure. Wat een beest! En omdat het geen pretje is om zo’n dier op je tenen te krijgen, wordt er in alle Nederlandse dierentuinen hands-off met de dieren gewerkt. Dat wil zeggen dat de verzorgers in principe niet meer bij de olifanten in de stal komen zonder dat er een hek tussen zit.

De olifantenstal was de locatie waar we officieel afscheid namen van elkaar en onze gids van de dag. Iedereen vond het een geslaagde dag en keek al uit naar de nieuwe jeugdmeeting van 19 september bij een Limburgse kraanvogel- en ibiskweker. We bedankten Harald hartelijk voor zijn enthousiasme en de mogelijkheid om hier en daar achter de schermen te kijken. Iedereen vond het een zeer leerrijke rondleiding waarbij we veel nieuwe dingen hebben gezien en geleerd. Harald kreeg als presentje een mooi vogelboek, namelijk Pageantry of tropical birds (1960, J.Th. Descourtilz).

Na deze officiële sluiting was er tot 18.00u tijd om op eigen gelegenheid nog wat meer van het park te zien. Sommige van ons gingen al op tijd naar huis, want thuis moesten er natuurlijk ook nog vogels worden verzorgd. Andere kwamen elkaar nog een paar keer tegen in het park, op zoek naar Palawan pauwfazanten en een natuurbroed Kroeskoppelikaan.

Niet alleen de rondleiding, maar ook het ontmoeten van bekende en nieuwe gezichten was weer erg leuk. Je hoort weer eens wat ervaringen van anderen en zo gaat iedereen wel naar huis met nieuwe ideeën, nieuwe plannen, volop dromen, veel indrukken… en natuurlijk veel foto’s! We hopen dan ook dat ook de volgende jeugdmeeting op 19 september weer zo succesvol en gezellig zal zijn als deze in Diergaarde Blijdorp.

Tot ziens allemaal!

Team Jong Aviornis